Autisme en HSP

Regelmatig krijg ik de vraag wat is het verschil tussen HSP en autisme. Beide zijn gevoelig voor prikkels en hebben behoefte aan structuur en duidelijkheid.

In deze blog vertel ik jullie over de verschillen en de overeenkomsten. Weet dat iedereen uniek is en ik in deze blog de meest voorkomende aspecten vertel.

Bij autisme spreken we van een diagnose die officieel kan worden vastgesteld.  

HSP zien we als een karaktereigenschap, er is geen diagnose.

De verschillen vanuit de kernproblemen bij autisme zijn:

Centrale coherentie:

Mensen met autisme beleven de wereld vanuit details. Het zien van de samenhang en context van een situatie is lastig. De informatie die binnenkomt via de verschillende zintuigen wordt niet altijd met elkaar verbonden. Het kan chaotisch en overweldigd aanvoelen. De hersenen filteren niet altijd de bijzaken van de hoofdzaken.

Bij HSP is de centrale coherentie meestal juist  goed  ontwikkeld. Er komt bij hooggevoeligheid extra veel hersengebieden in actie bij informatieverwerking, waardoor ze meer verbanden leggen.

Executieve functies:

Moeite met plannen en uitvoeren. Het opstellen van een plan is moeilijk. Hoe moet ik beginnen? Hoeveel tijd gaat het kosten en wat heb ik nodig? Het vervolg inschatten en overzien van een plan is lastig. Er is minder ruimte in het werkgeheugen en er zijn minder strategieën beschikbaar om toe te passen.

Bij HSP zien we dat dit vooral lastig is bij overprikkeling. Ze kunnen goed inschattingen maken en overzien beter het geheel.

Theorie of mind:

Gaat over het inleven in de ander. Om je te kunnen inleven in de ander moet je emoties herkennen, lichaamstaal lezen en woorden kunnen interpreteren. Lang werd er gezegd dat mensen met autisme geen empathie hebben. Steeds meer onderzoekers zoals Daniël Goleman en  dr. Damien Milton bekijken het vanuit de verschillende invalshoeken van empathie.

We onderscheiden empathie in:

• Cognitieve empathie: het vermogen om de emoties van mensen te identificeren en te begrijpen. Het gaat om het begrijpen van de emotie. Je eigen gevoel speelt hier minder een rol
• Affectieve empathie: het vermogen om de emoties, sensaties en gevoelens van mensen te voelen en er mee in contact te komen. Je reageert vanuit je hart en je voelt met de ander mee.

Bij Autisme zie we dat vooral de affectieve empathie meer open staat dan de cognitieve empathie. Bij mensen met HSP zien we vaak dat beide vormen enorm ontwikkelt zijn.

Bij hooggevoeligheid worden fysieke, sociale en emotionele prikkels op een dieper niveau verwerkt in het brein. Er zijn meer hersengebieden betrokken bij de verwerking van prikkels. Ze staan meer open voor de omgeving en emotionele prikkels van anderen mensen. De meeste mensen met HSP hebben een gevoelig centrale zenuwstelsel. Het kunnen letterlijk ‘sponzen’ zijn die alles in hun omgeving absorberen

Alle overeenkomsten op een rij:

• Beiden hebben een sterke behoefte aan structuur en duidelijkheid
• Ze zijn gevoelig voor prikkels en deze kunnen intens binnenkomen in het systeem
• Het kan lastig zijn om af te sluiten voor prikkels
• Behoefte aan diepgang
• Sterk gevoel voor rechtvaardigheid
• Creatief in doen of denken
• Neiging tot piekeren
• Alleen tijd nodig om tot rust en zichzelf te komen
• Beide verwerken ervaringen op een diepere niveau

Alle verschillende op een rij:

• Mensen met autisme hebben vaak specifieke interesse en bij HSP zien we een meer bredere interesse.
• HSP kan makkelijker lichaamstaal begrijpen en herkennen. Als je bij autisme niet congruent bent is dit lastig te interpreteren. Je kijkt boos maar zegt dat je blij bent, super dubbele boodschap voor autisme.
• HSP is een karaktereigenschap en bij autisme kan een officiële diagnose gesteld worden
• Iemand met autisme kan ondergevoeligheid zijn voor interne prikkels zoals honger en dorst maar ook overgevoelig voor externe prikkels van de omgeving zoals geluiden en licht. Bij HSP zien we vaak alleen een overgevoeligheid voor externe prikkels
• Iemand met HSP kan emoties en energieën van anderen mensen letterlijk overnemen naar hun eigen systeem.
• Iemand met autisme heeft baat bij stimmen, (herhalende handelingen) om zo te reguleren
• Bij HSP is er sprake van een verhoogde activiteit bij spiegelneuronen. Houding en mimiek van anderen overnemen en spiegelen. Bij autisme zien we hier vaak een vertraging

Voor HSP en autisme kan het lastig zijn om bij jezelf te blijven. Weet dat autisme of HSP slechts een deel van jouw is en dit niet is wie jij bent. Ik zie vaak dat mensen gaan maskeren en niet durven te staan voor wie ze zijn. Ik moedig je aan om jezelf te omarmen en weet dat de wereld jouw unieke blik en kijk op de wereld kan gebruiken. Weet dat jij goed bent zoals jij bent. Leer omgaan met de uitdagingen van HSP en autisme en zet jouw kwaliteiten in als kracht

Liefs Sandy